Czym jest cesja ubezpieczenia i kiedy warto ją rozważyć?

Cesja ubezpieczenia to przeniesienie praw do otrzymania odszkodowania na inną osobę lub instytucję. Najczęściej stosuje się ją jako zabezpieczenie dla banku udzielającego kredytu hipotecznego lub samochodowego. Choć brzmi skomplikowanie, w praktyce jest to powszechny mechanizm prawny, który warto poznać, szczególnie gdy planujemy zaciągnąć większy kredyt.

Definicja i istota cesji ubezpieczenia

Cesja ubezpieczenia to umowa, na mocy której następuje przeniesienie praw wynikających z polisy ubezpieczeniowej z jednego podmiotu na drugi. W praktyce oznacza to, że w przypadku wystąpienia szkody, to nie właściciel polisy, ale wskazany w cesji podmiot otrzyma odszkodowanie [1]. Jest to forma zabezpieczenia interesów podmiotu, na rzecz którego dokonywana jest cesja.

W terminologii ubezpieczeniowej stosuje się specjalistyczne pojęcia. Osoba lub instytucja przenosząca prawa nazywana jest cedentem, natomiast podmiot, na którego rzecz przenoszone są te prawa, określa się mianem cesjonariusza [1]. W typowej sytuacji kredytowej, kredytobiorca jest cedentem, a bank cesjonariuszem.

Warto zaznaczyć, że cesja ubezpieczenia nie oznacza całkowitej rezygnacji z praw do polisy. Dotyczy ona tylko prawa do otrzymania odszkodowania, i to często do wysokości zadłużenia. Pozostałe prawa i obowiązki wynikające z umowy ubezpieczenia nadal spoczywają na ubezpieczającym [4].

Rodzaje i zastosowania cesji ubezpieczeniowej

Cesja ubezpieczenia jest najczęściej wykorzystywana w dwóch głównych obszarach: przy ubezpieczeniach majątkowych oraz ubezpieczeniach komunikacyjnych typu autocasco [3]. W obu przypadkach mechanizm jest podobny – bank zabezpiecza swoją wierzytelność na przedmiocie finansowania.

W przypadku kredytów hipotecznych, cesja dotyczy ubezpieczenia nieruchomości. Jeśli dom czy mieszkanie ulegnie zniszczeniu, bank ma pierwszeństwo w otrzymaniu odszkodowania do wysokości pozostałego zadłużenia [3]. Jest to logiczne, ponieważ nieruchomość stanowi główne zabezpieczenie kredytu.

Przy kredytach samochodowych cesja najczęściej obejmuje polisę AC. W przypadku kradzieży lub poważnego uszkodzenia pojazdu, bank otrzymuje odszkodowanie, które może być przeznaczone na spłatę pozostałej części kredytu [2].

Co ciekawe, cesja może dotyczyć również ubezpieczeń na życie, szczególnie w kontekście kredytów hipotecznych [5]. W takiej sytuacji, w przypadku śmierci kredytobiorcy, odszkodowanie trafia do banku, co pozwala na spłatę pozostałej części zobowiązania.

Jak działa cesja ubezpieczenia w praktyce?

Proces ustanowienia cesji ubezpieczenia jest stosunkowo prosty, choć wymaga dopełnienia kilku formalności. Cesja może być ustanowiona zarówno w momencie zawierania umowy ubezpieczenia, jak i w trakcie jej trwania [2]. W obu przypadkach kluczowe jest powiadomienie ubezpieczyciela o dokonaniu cesji.

Aby cesja była skuteczna, należy:
1. Sporządzić umowę cesji między cedentem a cesjonariuszem
2. Powiadomić ubezpieczyciela o dokonanej cesji
3. Otrzymać potwierdzenie przyjęcia cesji przez ubezpieczyciela [1]

Warto pamiętać, że cesja ubezpieczenia staje się skuteczna względem ubezpieczyciela dopiero po otrzymaniu przez niego zawiadomienia o przeniesieniu praw [2]. W praktyce oznacza to, że jeśli ubezpieczyciel nie zostanie poinformowany o cesji, może wypłacić odszkodowanie pierwotnie uprawnionej osobie, mimo dokonania cesji.

Anulowanie cesji jest możliwe, ale wymaga zgody cesjonariusza. W praktyce oznacza to, że bank musi wyrazić zgodę na zwolnienie cesji, co zazwyczaj następuje po całkowitej spłacie kredytu [1].

Korzyści i ograniczenia cesji ubezpieczenia

Cesja ubezpieczenia przynosi korzyści wszystkim stronom zaangażowanym w transakcję. Dla banku stanowi dodatkowe zabezpieczenie udzielonego kredytu, co może przełożyć się na korzystniejsze warunki finansowania [3]. Dla kredytobiorcy cesja może być warunkiem uzyskania kredytu lub obniżenia jego kosztu.

Istotną zaletą jest również ochrona interesów nabywcy przedmiotu finansowanego kredytem. W przypadku wystąpienia szkody, odszkodowanie trafia do banku, ale nadwyżka ponad wartość zadłużenia jest przekazywana właścicielowi [3]. Dzięki temu majątek ubezpieczonego jest chroniony.

Należy jednak pamiętać o pewnych ograniczeniach. Przede wszystkim, cesja ubezpieczenia oznacza częściową utratę kontroli nad odszkodowaniem. W przypadku szkody, to bank decyduje o przeznaczeniu środków, które mogą zostać wykorzystane na spłatę kredytu zamiast na naprawę zniszczonego mienia [4].

Dodatkowo, cesja obejmuje zazwyczaj określoną wielkość i może być ograniczona czasowo [1]. Oznacza to, że po spłacie kredytu lub upływie określonego terminu, cesja wygasa, a prawa do odszkodowania wracają do pierwotnie uprawnionego.

Kiedy warto rozważyć cesję ubezpieczenia?

Cesja ubezpieczenia jest często wymagana przez banki jako warunek udzielenia kredytu, szczególnie w przypadku kredytów hipotecznych i samochodowych [3]. W takich sytuacjach nie ma właściwie wyboru – jeśli chcemy otrzymać finansowanie, musimy zgodzić się na cesję.

Warto jednak rozważyć cesję ubezpieczenia nawet wtedy, gdy bank jej nie wymaga. Może to być korzystne rozwiązanie w przypadku:
– zakupu nieruchomości na kredyt
– finansowania zakupu samochodu
– zabezpieczenia spłaty kredytu w przypadku nieprzewidzianych zdarzeń [4]

W przypadku kredytów hipotecznych, cesja ubezpieczenia nieruchomości jest standardem, podobnie jak cesja ubezpieczenia AC przy kredytach samochodowych [3]. Coraz częściej stosowana jest również cesja ubezpieczenia na życie, która zabezpiecza spłatę kredytu w przypadku śmierci kredytobiorcy [5].

Należy pamiętać, że cesja ubezpieczenia jest ściśle związana z umową kredytową. Jej zakres i warunki powinny być dokładnie określone w umowie cesji, a kredytobiorca powinien być świadomy konsekwencji prawnych wynikających z przeniesienia praw do odszkodowania [1].

Źródła:

[1] https://beesafe.pl/abc-ubezpieczen/cesja-ubezpieczenia/
[2] https://www.wtwco.com/pl-pl/insights/2023/01/o-pojeciu-cesji-w-ubezpieczeniach
[3] https://kioskpolis.pl/cesja-ubezpieczenia/
[4] https://cuk.pl/slownik/cesja-ubezpieczenia
[5] https://www.pru.pl/ubezpieczenie-na-zycie-cesja-na-bank/