Co wybrać ZUS czy PPK przy odkładaniu na emeryturę?

Co wybrać ZUS czy PPK przy odkładaniu na emeryturę? To pytanie zadaje sobie coraz więcej pracujących Polaków. ZUS i PPK to dwa całkowicie odmienne filary systemu emerytalnego w Polsce, których skuteczność i korzyści różnią się znacząco. W dalszej części artykułu znajdziesz szczegółową analizę obu rozwiązań, wraz z wnioskami i wskazaniem, która opcja jest bardziej opłacalna przy budowaniu przyszłej emerytury.

Czym jest ZUS i jak działa?

ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych) to podstawowy, obowiązkowy system emerytalny w Polsce. Każdy pracujący obywatel odprowadza do ZUS składki emerytalne, które gwarantują państwowe świadczenie po osiągnięciu wieku emerytalnego. System ten opiera się na tzw. umowie międzypokoleniowej – obecnie pracujący finansują obecnych emerytów. Wysokość świadczenia emerytalnego z ZUS uzależniona jest od sumy zgromadzonych składek oraz długości okresów składkowych w trakcie aktywności zawodowej [2].

Podstawową wadą ZUS jest stosunkowo niska emerytura. Zgromadzone środki rzadko pozwalają na utrzymanie dotychczasowego poziomu życia po zakończeniu pracy zawodowej. W rezultacie większość przyszłych emerytów może liczyć na świadczenie o wiele niższe niż ostatnie wynagrodzenie, co potwierdzają prognozy ekspertów [2].

Czym są Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK)?

PPK, czyli Pracownicze Plany Kapitałowe, to dobrowolny program długoterminowego oszczędzania na emeryturę. Jest to narzędzie będące częścią trzeciego filaru polskiego systemu emerytalnego. Do PPK przystępują zarówno pracownik, jak i pracodawca, którzy regularnie zasilają rachunek PPK określonymi procentami wynagrodzenia pracownika. Dodatkowym wsparciem jest coroczna dopłata oraz wpłata powitalna od państwa [1][3].

Wysokość wpłat do PPK prezentuje się następująco: pracodawca wpłaca od 1,5% do 4% wynagrodzenia, z kolei pracownik 2% do 4% swojego wynagrodzenia brutto. Państwo jednorazowo wpłaca 250 zł (wpłata powitalna) oraz corocznie 240 zł dla każdego uczestnika PPK [1][4]. PPK funkcjonują w formule podatkowej EEE – co oznacza, że wpłaty, inwestycje i wypłaty są wolne od podatku PIT, jednak by otrzymać pełne zwolnienie z podatku Belki przy wypłacie środków, trzeba spełnić ściśle określone warunki: minimum 75% środków musi być wypłacanych w miesięcznych ratach przez co najmniej 10 lat [1].

Środki w PPK inwestowane są w fundusze – im bliżej wieku emerytalnego, tym inwestycje te charakteryzują się niższym poziomem ryzyka i zwiększonym bezpieczeństwem [3].

Porównanie ZUS i PPK – główne różnice i opcje opłacalności

ZUS oferuje świadczenie bazowe, które trudno uznać za wystarczające do życia na poziomie sprzed emerytury. Jego główną zaletą pozostaje obowiązkowe uczestnictwo i państwowa gwarancja wypłaty, przynajmniej w teorii. Kwoty emerytury z ZUS w przeważającej liczbie przypadków są jednak niskie i nie zapewniają satysfakcjonującej jakości życia [2].

PPK z kolei to mechanizm oszczędnościowy, w którym zarówno pracownik, jak i pracodawca oraz państwo aktywnie uczestniczą w budowaniu kapitału na przyszłą emeryturę. Dodatkowe środki, inwestycje w fundusze, korzystne opodatkowanie i zwolnienia stanowią zauważalną przewagę nad ZUS. Istotny jest też fakt, że środki zgromadzone w PPK są prywatne, dziedziczone i można nimi swobodnie dysponować po spełnieniu warunków programu [1][4].

Aktualne dane wykazują, że w 2025 roku w PPK uczestniczy ponad 54,6% uprawnionych, co przekłada się na 4,84 mln aktywnych rachunków oraz ponad 40 mld zł zgromadzonych aktywów [3]. Coraz większe zainteresowanie programem świadczy o rosnącej świadomości potrzeby samodzielnego oszczędzania na emeryturę [3][4].

Dodatkowe możliwości: PPE kontra PPK

Warto wspomnieć o PPE (Pracowniczych Programach Emerytalnych) jako alternatywie dla PPK. W PPE to wyłącznie pracodawca finansuje oszczędzanie na rzecz pracownika – nawet do 7% wynagrodzenia, co jest istotnie wyższą składką niż w PPK [1][7]. Pracownik nie musi tu dokonywać żadnych własnych wpłat, by otrzymać świadczenie. System ten jest ograniczony liczebnie, bo zależy od decyzji pracodawców i nie jest dostępny dla wszystkich zatrudnionych [1].

PPE oferuje korzystniejsze warunki podatkowe przy wypłacie – po ukończeniu 60 roku życia można otrzymać zgromadzone środki w całości bez konieczności spełniania dodatkowych warunków i bez podatku Belki [1].

W odróżnieniu od PPE, PPK dostępne są dla szerokiego grona pracowników, a ich funkcjonowanie jest regularnie upraszczane [2]. To rozwiązanie bardziej powszechne i coraz popularniejsze w Polsce.

Koszty i korzyści dla pracodawcy

W przypadku PPK pracodawca ma obowiązek współfinansować składki oszczędnościowe. Co istotne, wpłaty na PPK są całkowicie zwolnione ze składek ZUS i pozostałych funduszy pozaubezpieczeniowych, a także można je zaliczać do kosztów uzyskania przychodu [5]. Rozwiązanie to jest atrakcyjne również z perspektywy pracodawcy, który może w ten sposób wspierać swoich pracowników, nie ponosząc dodatkowych obciążeń fiskalnych.

W przypadku PPE koszt oszczędzania ponosi wyłącznie pracodawca, jednak rzadziej decydują się oni na takie rozwiązanie ze względu na wyższy poziom finansowania [1][7].

Które rozwiązanie wybrać: ZUS czy PPK?

Podsumowując, ZUS jest obowiązkowy i stanowi wyłącznie podstawę zabezpieczenia emerytalnego. Wysokość świadczeń z ZUS dla większości Polaków nie wystarcza do utrzymania dotychczasowego standardu życia [2]. Dlatego coraz większa liczba osób decyduje się na uzupełnienie przyszłej emerytury przez PPK, który jest dobrowolny, wspierany przez pracodawcę i państwo, zapewnia podatkowe korzyści i dostęp do prywatnych środków inwestowanych na przyszłość [1][3][4].

PPK, dzięki partycypacji pracodawcy, dopłatom państwa i korzystnemu opodatkowaniu, stanowi realne wsparcie w gromadzeniu dodatkowego kapitału emerytalnego. Rosnąca liczba uczestników oraz wartości aktywów prognozują dalszy wzrost znaczenia tego filaru oszczędności na emeryturę w Polsce. Decyzja o wyborze PPK powinna być rozważna, jednak aktualna analiza wskazuje, że traktowanie ZUS jako jedynego źródła dochodu po zakończeniu pracy jest dla większości osób niewystarczające [2][3][4].

Osoby poszukujące dodatkowej stabilności finansowej po zakończeniu pracy zawodowej powinny traktować ZUS jako absolutną podstawę i rozważyć jak najszybszy udział w PPK w celu systematycznego budowania indywidualnych oszczędności emerytalnych.

Źródła:

• [1] https://www.analizy.pl/oszczedzanie-na-emeryture/27182/porownanie-ppe-i-ppk-podobienstwa-i-roznice
• [2] https://www.totalmoney.pl/artykuly/system-emerytalny-w-polsce
• [3] https://businessinsider.com.pl/praca/emerytury/ppk-hitem-w-2025-r-tak-polacy-oszczedzaja-na-emeryture/9b0jthn
• [4] https://www.money.pl/emerytury/ratunek-dla-emerytur-z-zus-polacy-masowo-wyplacaja-pieniadze-7077631992675264a.html
• [5] https://www.mojeppk.pl/aktualnosci/PPK_w_sektorze_publicznym_0825.html
• [7] https://gielda.ai/artykuly/ppk-vs-ppe-roznice-oplacalnosc-podatki-i-symulacje-2025