Kiedy pracownicze plany kapitałowe wejdą w życie?

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to program, który już wszedł w życie etapowo w latach 2019-2021, ale wiele osób wciąż ma pytania dotyczące jego funkcjonowania i terminów wprowadzenia. Program ten stanowi istotny element systemu emerytalnego, mający na celu zwiększenie bezpieczeństwa finansowego Polaków na emeryturze. W tym artykule dokładnie wyjaśnimy, kiedy PPK weszły w życie dla poszczególnych grup pracodawców oraz jak funkcjonuje ten system.

Etapowe wprowadzanie Pracowniczych Planów Kapitałowych

Pracownicze Plany Kapitałowe wprowadzono do polskiego systemu emerytalnego w sposób etapowy, zaczynając od największych firm. Harmonogram wdrażania PPK wyglądał następująco:

– 1 lipca 2019 roku – firmy zatrudniające powyżej 250 osób jako pierwsze przystąpiły do programu PPK. Ta grupa pracodawców obejmowała około 3,3 miliona pracowników w Polsce [1].

– 1 stycznia 2020 roku – w drugim etapie dołączyły przedsiębiorstwa zatrudniające od 50 do 249 osób [1][2].

– 1 lipca 2020 roku – trzeci etap objął firmy zatrudniające od 20 do 49 pracowników [1][2].

– 1 stycznia 2021 roku – w ostatnim etapie do programu PPK dołączyli pozostali pracodawcy, w tym jednostki sektora finansów publicznych [1][2].

Takie stopniowe wprowadzanie programu miało na celu sprawniejsze wdrożenie systemu i dawało mniejszym podmiotom więcej czasu na przygotowanie się do nowych obowiązków. Obecnie program obejmuje już wszystkie firmy, niezależnie od wielkości zatrudnienia.

Czym właściwie są Pracownicze Plany Kapitałowe?

PPK to system długoterminowego oszczędzania, utworzony z myślą o poprawie bezpieczeństwa finansowego Polaków po zakończeniu aktywności zawodowej. Program ten stanowi część III filaru systemu emerytalnego [4]. Najważniejsze cechy PPK to:

– Jest to program dobrowolny dla pracowników, ale z mechanizmem automatycznego zapisu – pracownicy w wieku 18-54 lat są zapisywani automatycznie, a mogą złożyć rezygnację w dowolnym momencie [1][2].

– Osoby w wieku 55-70 lat mogą przystąpić do programu na własny wniosek [1][2].

– Program jest współfinansowany przez trzy podmioty: pracownika, pracodawcę oraz państwo [2].

– PPK są prowadzone przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI), które zarządzają zgromadzonymi środkami [1][2].

Warto podkreślić, że choć program wszedł już w życie, mechanizm ponownego automatycznego zapisu (tzw. autozapis) sprawia, że temat pozostaje aktualny. Co 4 lata bowiem następuje ponowny automatyczny zapis do programu osób, które wcześniej z niego zrezygnowały [1][3].

Finansowanie PPK – kto wpłaca i ile?

System finansowania PPK opiera się na trzech filarach: wpłatach pracownika, pracodawcy oraz dopłatach od państwa. Podstawowa struktura wpłat przedstawia się następująco:

Wpłaty podstawowe:

– 2% wynagrodzenia brutto – wpłata pracownika (możliwość obniżenia do 0,5% dla osób o niższych dochodach) [2]
– 1,5% wynagrodzenia brutto – wpłata pracodawcy [2]

Wpłaty dodatkowe (dobrowolne):

– Do 2% wynagrodzenia brutto – dodatkowa wpłata pracownika [2]
– Do 2,5% wynagrodzenia brutto – dodatkowa wpłata pracodawcy [2]

Dopłaty od państwa:

– 250 zł jednorazowej wpłaty powitalnej
– 240 zł dopłaty rocznej dla aktywnych uczestników programu [2]

Wartą podkreślenia kwestią jest fakt, że koszty zarządzania PPK są ograniczone prawnie i nie mogą przekroczyć 0,6% wartości aktywów netto [1]. Ma to zapewnić efektywność kosztową programu i zwiększyć jego atrakcyjność dla uczestników.

Dobrowolność i mechanizm autozapisu w PPK

Chociaż PPK jest programem dobrowolnym, zastosowano w nim mechanizm automatycznego zapisu, który ma zwiększyć powszechność uczestnictwa. Oto kluczowe zasady dotyczące uczestnictwa:

– Pracownicy w wieku 18-54 lat są zapisywani automatycznie, ale mogą w każdej chwili zrezygnować z udziału w programie [1][2].

– Co 4 lata następuje ponowny automatyczny zapis osób, które wcześniej zrezygnowały z programu (tzw. autozapis). Oznacza to, że aby pozostać poza systemem, trzeba cyklicznie odnawiać swoją deklarację o rezygnacji [1][3].

– Pracownicy w wieku 55-70 lat mogą przystąpić do PPK wyłącznie na własny wniosek [1][2].

Dzięki nowelizacji ustawy o PPK z 2022 roku, procedury związane z funkcjonowaniem programu zostały uproszczone, co miało na celu zwiększenie atrakcyjności PPK dla obu stron – zarówno pracowników, jak i pracodawców [3].

PPK a inne formy oszczędzania na emeryturę

Pracownicze Plany Kapitałowe to nie jedyna forma dodatkowego oszczędzania na emeryturę. W polskim systemie emerytalnym funkcjonują także Pracownicze Programy Emerytalne (PPE), które są częścią tego samego, III filaru emerytalnego [4].

Oto najważniejsze różnice między PPK a PPE:

– PPE są całkowicie dobrowolne, bez mechanizmu automatycznego zapisu [4].

– W PPE całość podstawowej składki (do 7% wynagrodzenia) finansuje pracodawca, podczas gdy w PPK koszt jest rozłożony między pracownika, pracodawcę i państwo [2][4].

– PPE nie przewiduje dopłat ze strony państwa, które występują w PPK (wpłata powitalna i dopłaty roczne) [4].

– PPK objęły wszystkie firmy niezależnie od wielkości, natomiast PPE są często tworzone przez większe przedsiębiorstwa [4].

PPK stanowi zatem uzupełnienie istniejących rozwiązań emerytalnych i daje szansę na dodatkowe oszczędności emerytalne dla około 11 milionów Polaków [1].

Wpływ PPK na bezpieczeństwo finansowe Polaków

Głównym celem wprowadzenia Pracowniczych Planów Kapitałowych było zwiększenie stopy oszczędności wśród Polaków oraz poprawa ich bezpieczeństwa finansowego po zakończeniu aktywności zawodowej. Program ma pomóc w zgromadzeniu dodatkowego kapitału na emeryturę, który uzupełni świadczenia z ZUS.

Warto podkreślić, że:

– PPK to prywatne środki uczestnika, które podlegają dziedziczeniu [2].

– Uczestnik PPK ma możliwość wcześniejszej wypłaty środków w określonych sytuacjach, np. w przypadku poważnej choroby uczestnika lub jego bliskich czy przy zakupie pierwszego mieszkania [2].

– System daje możliwość kontynuacji oszczędzania nawet po zmianie pracodawcy, co zapewnia ciągłość gromadzenia kapitału [2].

Dzięki współfinansowaniu ze strony pracodawcy i państwa, PPK stanowi atrakcyjną formę długoterminowego oszczędzania, która może znacząco wpłynąć na wysokość środków dostępnych po zakończeniu aktywności zawodowej.

Podsumowanie

Pracownicze Plany Kapitałowe zostały wprowadzone etapowo w latach 2019-2021, zaczynając od największych pracodawców, a kończąc na najmniejszych firmach i instytucjach publicznych. Obecnie program obejmuje wszystkie podmioty zatrudniające pracowników.

PPK to system dobrowolny dla pracowników, ale z mechanizmem automatycznego zapisu, współfinansowany przez pracownika (2% wynagrodzenia), pracodawcę (1,5%) oraz państwo (wpłata powitalna i dopłaty roczne). Stanowi on istotne uzupełnienie systemu emerytalnego i daje szansę na zwiększenie bezpieczeństwa finansowego na emeryturze.

Warto pamiętać, że co 4 lata następuje ponowny automatyczny zapis do programu, co oznacza, że temat PPK pozostaje aktualny nawet dla osób, które wcześniej z niego zrezygnowały.

Źródła:
[1] https://www.gazetaprawna.pl/ppk/artykuly/1315274,ppk-pracownicze-plany-kapitalowe-kiedy-wejda-w-zycie-skladki-wyplata.html
[2] https://www.allianz.pl/pl_PL/poradniki/emerytura/czym-rozni-sie-ppk-od-ppe–ktore-wybrac.html
[3] https://www.mojeppk.pl/aktualnosci/zmiany-w-ustawie-o-PPK.html
[4] https://www.esaliens.pl/pl/mojaemerytura/blog/ppe-czy-ppk-jak-i-gdzie-odkladac