Czy uczestnictwo w PPK jest obowiązkowe dla każdego pracownika?

PPK (Pracownicze Plany Kapitałowe) to program długoterminowego oszczędzania wdrożony w Polsce w celu podniesienia bezpieczeństwa emerytalnego Polaków[1][3][4]. Wbrew powszechnej opinii uczestnictwo w PPK nie jest obowiązkowe dla każdego pracownika. Poniżej przedstawiono szczegółowe zasady dotyczące przystępowania do programu oraz obowiązki stron.

Czy uczestnictwo w PPK jest obowiązkowe dla pracowników?

Uczestnictwo pracownika w PPK jest dobrowolne. Polskie prawo precyzuje, że chociaż wszyscy zatrudnieni w wieku od 18 do 55 lat, którzy podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu, są automatycznie zapisywani do PPK przez pracodawcę, to każda z tych osób ma prawo w dowolnym momencie zrezygnować z udziału w programie[1][3].

Przepisy przewidują także, że pracownicy w wieku od 55 do 70 lat mogą dołączyć do PPK jedynie poprzez osobiste złożenie wniosku o przystąpienie do programu[1]. Osoby powyżej 70. roku życia nie mogą już dołączyć do PPK, jednak mogą pozostać jego uczestnikami, jeżeli były zapisane wcześniej i nie zrezygnowały[1].

Obowiązki i rola pracodawcy

Pracodawca jest zobowiązany do utworzenia PPK dla pracowników spełniających kryteria. Oznacza to, że każdy pracodawca (z wyjątkiem tych, którzy prowadzą Pracownicze Programy Emerytalne – PPE – pod określonymi warunkami) musi wybrać instytucję finansową i zawrzeć umowę na prowadzenie PPK[1][3].

Obowiązek ten dotyczy wszystkich firm niezależnie od wielkości, natomiast zwolnienie z tej konieczności przysługuje, jeśli co najmniej 25 procent pracowników jest objętych PPE i składka wynosi co najmniej 3,5% wynagrodzenia brutto[1].

Proces zapisu do PPK i możliwość rezygnacji

Każdy uprawniony pracownik jest automatycznie zapisany do PPK przez pracodawcę, co oznacza, że składki są odprowadzane zarówno przez pracodawcę, jak i pracownika, bez konieczności składania żadnych dodatkowych dokumentów przez zatrudnionego[1][3].

Pracownik może jednak w dowolnej chwili zrezygnować z udziału w programie, składając odpowiednie oświadczenie u pracodawcy. Po złożeniu rezygnacji nie są już pobierane żadne składki na PPK, lecz prawo do ponownego przystąpienia do programu zawsze pozostaje otwarte[3][4].

Grupy pracowników objęte i wyłączone z PPK

PPK obowiązuje pracowników w wieku od 18 do 55 lat. W przedziale wiekowym 55-70 lat przystąpienie jest możliwe jedynie na wniosek pracownika[1]. Osoby powyżej 70 roku życia nie podlegają obowiązkowi zapisu ani możliwości zgłoszenia do programu, ale mogą pozostać w PPK, jeśli przystąpiły wcześniej[1].

Z udziału w programie zwolnieni są także pracownicy firm prowadzących PPE na określonych prawem warunkach[1].

Struktura składek i finansowanie PPK

Składki do PPK pochodzą z trzech źródeł: od pracodawcy, od pracownika oraz w określonych przypadkach z budżetu państwa[1]. Wysokość składek jest ustalana ustawowo i wyrażona procentowo względem wynagrodzenia brutto. W 2025 roku minimalne wymagane wpłaty dla uczestników PPK wynoszą ok. 979,86 zł przy pełnej składce lub 244,97 zł przy składce obniżonej[2].

Zmiany i kierunki rozwoju programu PPK

Od 2025 roku planowane są zmiany, których celem jest zwiększenie atrakcyjności PPK oraz wzmocnienie systematyczności oszczędzania przez pracowników. Zmiany te mają obejmować ograniczenie możliwości wcześniejszego wycofywania środków i podniesienie zaangażowania pracodawców[2].

Program PPK jest wdrażany etapami od 2019 roku i systematycznie obejmuje coraz szersze grupy zatrudnionych, zaczynając od największych firm i stopniowo obejmując mniejsze przedsiębiorstwa[4].

Podsumowanie – odpowiedź na pytanie tytułowe

Uczestnictwo w PPK nie jest obowiązkowe dla każdego pracownika. Obowiązek dotyczy jedynie utworzenia programu przez pracodawcę oraz automatycznego zapisu pracowników w wieku 18-55 lat, którzy jednak w każdej chwili mogą się z programu wypisać. Pracownicy starsi mogą przystąpić tylko na swój wniosek, a wyłączenia przewidziane są dla firm z PPE spełniających wymagania prawne[1][3][4].

PPK stanowi nowoczesne narzędzie uzupełniające podstawowy filar systemu emerytalnego w Polsce, jednak pozostaje programem dobrowolnym z punktu widzenia finalnego uczestnika[3].

Źródła:

• [1] https://www.allianz.pl/pl_PL/poradniki/emerytura/ppk-od-strony-pracodawcy-zasady-i-nowe-terminy.html
• [2] https://centrumverte.pl/blog/planowane-zmiany-w-ppk-pracowniczych-planach-kapitalowych/
• [3] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-pracownicze-plany-kapitalowe-czy-sa-obowiazkowe
• [4] https://kadry.infor.pl/kadry/ubezpieczenia/pracownicze-plany-kapitalowe/5180561,ppk-2025-kto-musi-przystapic-jak-zrezygnowac.html